www.pervinkaplan.com 18.07.2024

2024 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) tercihleri 25 Temmuz-2 Ağustos tarihleri arasında yapılacak. Tercihler ÖSYM Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’ndaki bilgilere göre online olarak yapılacak. 24 tercih hakkınız var ama tümünü doldurmak zorunda değilsiniz.

Tercihlerinizi yaparken puanınızı değil, başarı sıranızı kullanmanız  gerekiyor. Peki tercihler nasıl yapılacak? Başarı sıranızı nasıl kullanacak ve nasıl tercih listesi oluşturacaksınız? Rehberlik uzmanı Cihan Yeşilyurt, pervinkaplancom instagram yayınında sorularımızı yanıtladı.

Tercih için başarı sıraları mı yoksa puanlar mı esas alınacak?

Üniversite adayları tercihlerini oluştururken yükseköğretim programlarının başarı sıralarını göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.

NASIL OLUŞTURULMALI?

Tercih listesi hazırlarken teknik olarak nelere dikkat edilmeli?

İlk sıralarda başarı sırasının üzerinde ve en çok istenilen bölümler ( ilk 4 ya da 5  tercih ),

Orta sıralarda yerleşme olasılığı yüksek olan ve başarı sırasına yakın olan bölümlere ( 5 ile 18.  tercihler),

Son sıralarda ise yerleşme olasılığının çok yüksek olduğu  (19 ve 24.tercihler) bölümlere yer vermek uygun olacaktır.

Farklı alanlardaki (Sayısal-Eşit Ağırlık-Sözel-Dil) bölümlerden tercih yapılabiliyor mu?

Evet. Adaylar her alandan istek sırasına göre tercih listesini oluşturabilirler.

Puan mı başarı sırası mı?

Adayların bazıları puana göre tercih yapılacağını düşünüyor. Oysa puana değil, başarı sıralamasına göre tercih yapılmaktadır. Puana göre tercih yapmak çok yanıltıcı olacak ve belki de adayın açıkta kalmasına yol açacaktır.

SIRALAMALAR NE OLDU?

Sıralamalar geçen yıla göre değişim gösterdi mi?

Özellikle Matematik  testinin zorluğu adayların Sayısal ve Eşit Ağırlık sıralamalarının ham puanda (obp katılmadan) geçen yıla göre daha iyi gelmesine neden oldu. Ancak Sözel sorularının adaylara kolay gelmesi nedeniyle Sözel de aynı durum söz konusu değil. Sözel puan türünde sıralamalar daha geri geldi.

Sıralamalardaki değişim en çok hangi puan türündeki adayları etkileyecek?

YÖK ün İkinci öğretim programlarının tamamını kapatması, ayrıca pek çok bölümde kontenjan azaltmasına gitmesi özelikle Sözel ve Eşit Ağırlık tercihlerini daha da kritik hale getirdi.  Kontenjan azaltılan programları adaylar çok iyi araştırmalılar.

Ayrıca Matematik testini yapan çok büyük avantaj yakaladı. Hiç Edebiyat Sosyal testini çözmeden sadece Matematik testi çözerek Sayısalcılar Eşit Ağırlıkçıların önüne geçti. İlk 100 bin içindeki öğrencilerin büyük bir çoğunluğu Sayısalcılar oldu. Dolayısıyla Eşit Ağırlık puan türünde ilk 100 bine giren bir Sayısalcı isterse  Psikoloji, Hukuk gibi programları yazıp yerleşebilir.

Ekonomik kriz adayların tercihlerini etkiler mi?

Ekonomik krizin yaşandığı yıllarda adayların garanti meslek olarak gördükleri Tıp başta olmak üzere Sağlık alanlarına daha çok yöneldiğini gözlemledik. 2024 YKS tercihlerinde de bu durumun yaşanacağını söyleyebilirim.

SIRALAMALARIN TERCİH ARALIĞI NE OLMALI?:

SAYISAL TERCİHİ YAPACAK ADAYLAR

Sayısal puan türündeki adaylar başarı sıralarının yüzde 50 üstünden tercihleri oluşturmaya başlamalı ve yüzde 100’ün de altına kadar inmeliler.  Örneğin 100 bininci sıralamadaki bir aday 50 binlerden tercihlerini oluşturmaya başlamalı ve 200 bine kadar inmeli.

Kısa tercih listesi her zaman risk taşır. Adayların bunu bilerek hareket etmelerinde yarar var. Örneğin son birkaç yılda  Bilgisayar Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği ve Matematik programlarının sıralamaları çok yükseldi. Bazı üniversitelerde 70-100 binlik yükselmeler dahi yaşandı. O yüzden tercih yapacakların benim sıralamam bu bölüme yetiyor, mutlaka yerleşirim diye düşünmemeleri gerekiyor. Geniş bir tercih aralığı adayları sürprizlere karşı koruyacak ve belki de avantaj sağlayacaktır.

EA, SÖZ VE DİL TERCİHİ YAPACAKLAR

Eşit Ağırlık ve Sözel puan türündeki adaylar ise aralığı sayısalcılara göre çok daha geniş bir tercih listesi hazırlamalılar. Örneğin 100 bininci sırada iseler 50 binlerden listesini oluşturmaya başlamalılar ve 200 binlerin de altına kadar inmeliler. Bu şekilde hareket edilmesini istememizin nedeni 2. Öğretim kontenjanlarının artık olmaması ve özelikle Sözel puan türünde kontenjanların oldukça fazla azaltılması.

DİL puanıyla tercih yapacak adayların da EA ve SÖZ öğrencileri gibi bir aralıktan tercih yapmaları gerek.

Meslek seçimi için  öğrencilere neler tavsiye edersiniz?

Meslek seçimi ve üniversite seçimi için adayların çok iyi araştırma yapmaları gerekiyor.  Her şeyden öte adayların kendilerini de iyi tanımaları çok önemli. Kendilerine aşağıdaki soruları sorup cevaplarını bir kağıda yazmaları  yol gösterici olacaktır.

Nasıl bir yaşam beklentim var?

İletişim, ikna gücüm var mı?

Bilimsel araştırmalardan zevk alıyor muyum?

Çabuk karar verebiliyor muyum?

Ayrıntılardan sıkılıyor muyum?

İnsanlarla uyum içinde çalışabilir miyim?

Otuzlu yaşlarda kendimi nasıl bir iş yaşamı içinde hayal ediyorum?

EN ÇOK YAPILAN TERCİH HATALARI

Tercih yaparken, adayların en çok yaptığı hatalar nelerdir?

-Her yıl 500 binin üzerinde üniversite öğrencisinin Üniversite Sınavına başvuru yaptığı göz önüne alındığında tercih hatalarının başında üniversitelerin ve bölümlerin ayrıntılı bir biçimde araştırılmadan tercih edilmesi geliyor.

-Adaylar sınav sonuç belgesini doğru yorumlayamayabiliyor. Sonuç belgesinde yazan puan türlerini, yerleştirme puanlarını ve başarı sıralarını birbirine karıştırabiliyorlar.

-ÖSYM’nin internetten yayınladığı Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu adaylar tarafından kesinlikle incelenmiyor. Hatta Kılavuzun ÖSYM’nin sitesinde olduğunu dahi bilmeyenler çıkabiliyor.

-Kılavuz incelenmediği için yükseköğretim programlarının özel koşulları da okunmuyor. Dolayısı ile özel koşul gerektiren bölümlerle ilgili sıklıkla hata yapılabiliyor.

Bazı adaylar başarı sırasına göre değil de puana göre tercih yapılacağını sanıyor. Oysa adayların yükseköğretim programlarının başarı sıralarını dikkate almaları gerekiyor.

-Adayların birçoğu hangi durumda Ortaöğretim Başarı Puanının kırılacağını bilmiyor.

-Tercihlerini istek sırasına göre değil, yüksek başarı sırasından düşük başarı sırasına doğru sıralayabiliyor.İstek sırasına uygun tercih yapmamak daha fazla istedikleri bir programa yerleşmelerine engel olabiliyor.

DOĞRU TERCİH NASIL YAPILIR?

Doğru tercih nasıl yapılır?

KONTENJAN AZALIŞLARINA DİKKAT EDİN: 2024 YKS tercihleri bu yıl çok daha kritik. YÖK ün İkinci öğretim programlarının tamamını kapatması, ayrıca pekçok bölümde kontenjan azaltmasına gitmesi tercihleri daha da kritik hale getirdi.

Sözel puan türünde İlahiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Sayısal puan türünde  Beslenme ve Diyetisyenlik, Mimarlık, Elektrik Elektronik Mühendisliği ve Eşit Ağırlık puan türünde Psikoloji ve PDR programlarında kontenjan azaltılması dikkat çekiyor.

Kontenjan azaltılan daha başka programlar da var. Adaylar bu programları mutlaka araştırmalı.

PUANA DEĞİL BAŞARI SIRALAMASINA BAKIN: Adayların bazıları puana göre tercih yapılacağını düşünüyor. Oysa puana değil, başarı sıralamasına göre tercih yapılmaktadır. Puana göre tercih yapmak çok yanıltıcı olacak ve belki de adayın açıkta kalmasına yol açacaktır. Sınav sonuç belgenizi doğru değerlendirmek için   Y-SAY, Y-EA, Y-SÖZ, Y-DİL puanlarının karşılığına denk gelen başarı sıralamasını dikkate alın.

TERCİHLERİNİZİ İSTEK SIRANIZA GÖRE YAPIN: Örneğin aday, 18 binden öğrenci alan bir bölümü daha çok istiyorsa 14 binden alan bir bölümün üzerine yazabilir.

İSTEMEDİĞİNİZ BİR PROGRAMI TERCİH LİSTENİZE ALMAYIN: 24 tercih hakkınızın tümünü doldurmak zorunda değilsiniz. Listenizdeki ilk tercihiniz de olsa, son tercihiniz de olsa istemediğiniz bir bölüme listenizde kesinlikle yer vermeyin! Yerleştiğinizde sizi mutlu etmeyecek ve okumayacağınız programları listenize almayın. Unutmayın, yerleştiğinizde kayıt yaptırmasanız bile gelecek yıl sınava girdiğinizde Ortaöğretim Başarı Puanınızın (OBP) katkısı yarıya düşecek.

KONTENJAN KARŞILAŞTIRMASI YAPIN: Doğru tercih için yükseköğretim programlarının 2023 ve 2024 kontenjanlarını karşılaştırmak gerekiyor. Örneğin 2023 ‘de 60 olan kontenjan 50’ ye düşmüşşse o programın başarı sıralamasının yükselmesi gerektiği yorumu yapılmalıdır.

KILAVUZDAKİ ÖZEL KOŞULLARI MUTLAKA OKUYUN: Yükseköğretim programları ile ilgili tüm bilgiler Tercih Kılavuzunda mevcut. Ancak adaylar bu bilgileri okumak konusunda tembellik ediyorlar. Örneğin Pilotaj bölümü için belirli bir boy ve kilo şartı aranabiliyor. Tüm bu bilgilerin çok önemli olduğu unutulmamalı ve Tercih Kılavuzu mutlaka çok dikkatli bir şekilde okunmalıdır.

YENİ AÇILAN PROGRAMLARI GÖZDEN KAÇIRMAYIN: Yeni açılan yükseköğretim programları Kılavuzda (… )olarak belirtilmiş. Bu programları istek sıranıza göre listeye ekleyin.

KONTENJANI DOLMAYAN BÖLÜMLERİ DE İYİ İNCELEYİN: 2024 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzunda bazı programların karşısında puan ve başarı sırası yazmıyor. Adaylar bu programlara 2023’de talep olmadığı için kontenjanların boş kaldığı yorumunu yapmalılar.

TERCİHLERİ İŞİN UZMANI REHBER ÖĞRETMENLERE GÖSTERİN: Son yıllarda Eğitim Koçu adı altında pek çok kişi adayların tercihleriyle ilgili yorum yapmakta ve kafa karıştırmaktalar. Ayrıca bu kişiler işin ehli olmadıkları için yanlış yönlendirmede bulunarak mağduriyet te yaratmakta. Adayların listelerinin son şeklini mutlaka uzman bir Rehber Öğretmenle birlikte vermeliler.

TABLOLAR NE İFADE EDİYOR?

Yayımlanan kılavuzda yükseköğretim programları iki tablo halinde veriliyor. Tablo-3 iki yıllık ön lisans programlarını, Tablo-4 ise 4 yıllık programları gösteriyor. Öncelikle hangi tablodan tercih yapacağınızı belirlemeniz gerekiyor. Her programın karşısında ise özel koşullar bulunuyor ve bunları da dikkate almalısınız. Çünkü bazı programların aradığı yaş, kilo, sağlık raporu gibi koşulları karşılayamazsanız, programa yerleşmiş olsanız bile kayıt yaptıramazsınız.